Hastaları değerlendirirken ve belki de triaj için kullanabileceğiniz ipuçları
duyduğunuzu zannettiğiniz sözleri daima geçerli sayın; çünkü hastalar bazen sizin duymak istediğinizi sandıkları şeyleri söyleyebilirler görünen ne? Genellikle görünenler hikâyenin tümü değildir. Meydana gelen kazanın, hastanın şu an ki sorununa sebep olduğunu hemen kabullenmeyin; tam tersi de olabilir. Psikosomatik (psikolojik sorunlardan kaynaklanan sorunlardır; gerçek nedeni olmadığı halde sürekli karnının veya başının ağrıması gibi) hastaların çoğu organik bozukluklardan ölmektedir. Başarılı bir muayene yapıldığı varsayılsa bile… Bunun anlamı, sürekli şikâyeti olan kişi ciddiye alınmazsa, gerçekten sorunu olduğunda zarar görebilir, siz de görevi ihmalden… Hastadaki bulguları ortaya çıkarabilecek olası sorunları araştırın, doğurganlık yaşındaki (ergenlikten-menopoza kadar olan) kadınlar, hamilelik olasılığının mümkün olmadığını söyleseler bile karın ağrılarında dikkate alın, eğer kişi “hasta görünüyorsa” büyük olasılıkla hastadır; hasta görünmemesi ona ”bu kişi hasta değildir” demeniz için geçerli bir neden değildir.
Öncelikli hastaları/ yaralıları belirleme triyaj (öncelikleri saptama), baştan ayağa hasta değerlendirmesini etkili bir şekilde kullanmaya, tanıya götüren bulguları hemen fark etmeye ve hastada oluşabilecek değişikliklerin anında farkına varılarak bunları değerlendirmek suretiyle bakım vermeye (bunun için, iyi bir hastane öncesi acil bakım bilgisine) dayanan bir işlemdir.
İşlemi hızla yapabilmek için kendinize ve hastaya sorabileceğiniz bazı sorular vardır, bu soruların yanıtlarına göre de etiketleme yapabilirsiniz:
• yürüyebiliyor mu ?
Ø evet = hafif
ø hayır = solunumu değerlendir (bak-dinle-hisset)
- solunumu var mı?
Ø evet = dakikadaki solunum sayısı 30’dan fazla mı?
- evet = ivedi
- hayır = dolaşımı değerlendir(dudak/tırnak rengi soluk mu değil mi?
Kapiller geri dolum ≤ 2 saniye mi?
Ø hayır = başa pozisyon ver. Solunumu var mı?
- evet = ivedi
- hayır = ölü
- radyal nabız alınabiliyor mu ya da kapiller geri dolum ≤ 2 saniye mi?
Ø evet = bilinci yerinde mi değerlendir
ø hayır = ivedi, kanaması var mı araştır
- söylediklerinizi (kolunu kaldır, ayağını uzat vs.) Yapabiliyor mu?
Ø evet = bekleyebilir
ø hayır = ivedi
Triaj, süreklilik gerektiren (bir defa yapmakla tamamlanmayan) bir işlemdir. çünkü her yaptığınız sınıflama sonucunda verilen bakım nedeniyle öncelikler değişebilir. O nedenle sürekli tekrarlanmak zorundadır. Triaj görevlisi kazazedelere uygun triaj kartı takmalı, genel durumu değerlendirmeli ve gelen yardımları doğru yönlendirmelidir.